Giải quyết bài toán phát triển năng lượng bền vững

Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được đánh giá là bước đột phá trong phát triển năng lượng quốc gia.

Và đây cũng được coi là chìa khóa cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư trong lĩnh vực điện năng, giải quyết bài toán phát triển năng lượng bền vững cho Việt Nam trong tương lai.

Ban Kinh tế Trung ương là cơ quan thường trực, tham mưu Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 55.

Nghị quyết 55 ra đời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn

Theo đồng chí Nguyễn Văn Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, ngành Năng lượng Việt Nam đã có đóng góp hết sức xứng đáng vào những thành tựu to lớn và quan trọng của đất nước trong suốt 30 năm đổi mới.

Đến nay, đất nước đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới có những thay đổi về chất, đòi hỏi ngành Năng lượng Việt Nam cũng phải có những bước phát triển mới. Trước tình hình đó, ngày 11.2 vừa qua, Bộ Chính trị đã kịp thời ban hành Nghị quyết số 55 về định hướng chiến lược năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Tại Nghị quyết này, Bộ Chính trị đưa ra 5 quan điểm chỉ đạo rất toàn diện và sâu sắc. Đồng chí Nguyễn Văn Bình đã đề cập đến hai quan điểm có ý nghĩa then chốt.

Thứ nhất, bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, vừa là tiền đề, vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội. Ưu tiên phát triển ngành Năng lượng nhanh, bền vững, đi trước một bước, gắn với bảo đảm môi trường sinh thái, bảo đảm quốc phòng an ninh; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, và là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Thứ hai, phát triển năng lượng quốc gia phải phù hợp với thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và xu thế hội nhập quốc tế. Nhanh chóng xây dựng thị trường năng lượng đồng bộ, cạnh tranh, minh bạch với nhiều hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh. Áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng. Khuyến khích tạo mọi điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân tham gia phát triển năng lượng. Kiên quyết loại bỏ mọi biểu hiện bao cấp, độc quyền, cạnh tranh thiếu bình đẳng, minh bạch trong ngành Năng lượng.

Phá bỏ rào cản, tư nhân tham gia phát triển năng lượng

Những nội dung trong Nghị quyết 55 được các chuyên gia về năng lượng ở Việt Nam đánh giá cao, và cho rằng Nghị quyết này là bước đột phá mở ra thị trường năng lượng cạnh tranh thực sự của Việt Nam.

TS Trần Đình Thiên – thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ – nói rằng, lâu nay chúng ta bị trói vào năng lượng than, năng lượng truyền thống. Nhưng với Nghị quyết 55, chúng ta đã có cơ sở để định hướng ưu tiên phát triển những ngành năng lượng tái tạo, dựa trên nền tảng công nghệ cao. “Điều này giúp giải quyết được một vấn đề rất cơ bản, đó là vấn đề môi trường. Tôi cho rằng đây là điểm mấu chốt” – TS Thiên nói.

Ông Hà Đăng Sơn – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng sạch – đánh giá, Nghị quyết 55 đã yêu cầu tất cả bộ, ban, ngành cùng phải vào cuộc. Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị được ban hành có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là đúng thời điểm, bởi năm 2020 là năm cuối cùng trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm, cũng như chiến lược xây dựng phát triển đất nước trong 10 năm tới.

Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết 55 là mở đường cho khu vực doanh nghiệp tư nhân được tham gia vào phát triển năng lượng. Nghị quyết không chỉ nêu bật những định hướng quan trọng, nguyên tắc, mục tiêu để tiếp tục xóa bỏ rào cản, mà còn tạo môi trường minh bạch thông thoáng cho các thành phần kinh tế, nhất là khu vực tư nhân tham gia vào các lĩnh vực tiềm năng nói chung và năng lượng ở Việt Nam nói riêng.

Ông Nguyễn Tâm Tiến – Tổng Giám đốc Tập đoàn Trung Nam – cho biết, các nhà đầu tư tư nhân đều bày tỏ sự hào hứng khi từ trước đến nay lĩnh vực này vẫn được xem là độc quyền. Nghị quyết 55 đã nói rất rõ về việc bỏ độc quyền, bỏ các rào cản bất hợp lý để xã hội hóa cho tư nhân đi vào truyền tải.

Ông Hoàng Anh Đức – Trưởng Đại diện Tập đoàn Năng lượng Enterprize tại Việt Nam – cho rằng, sự tham gia của tư nhân trong lĩnh vực năng lượng cũng sẽ khiến ngành Năng lượng thay đổi cơ bản, tạo lập được thị trường đúng nghĩa cho phát triển.

Còn theo TS Nguyễn Thành Sơn – nguyên Trưởng ban Chiến lược, Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam, tư nhân tham gia sâu hơn vào ngành Năng lượng không chỉ đảm bảo vững chắc hơn cho an ninh năng lượng của đất nước, mà còn tạo môi trường minh bạch để nền kinh tế thực sự phát triển bền vững.

Xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh đúng nghĩa

Nói về quá trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực năng lượng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, đến nay, chúng ta đã đi được những bước rất cơ bản trong việc tái cơ cấu Tập đoàn Điện lực, các đơn vị trong tập đoàn để tạo thuận lợi cho việc hình thành thị trường phát điện cạnh tranh, sau đó là bán buôn điện cạnh tranh. Chúng ta đang ở giai đoạn cuối, chuẩn bị tiến tới hình thành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Các cơ cấu biểu đồ quốc gia sẽ được tách ra khỏi tập đoàn, các tổng công ty phát điện sẽ được cổ phần hóa, tạo ra cơ chế cho bán buôn, bán lẻ điện cạnh tranh. Một thị trường điện cạnh tranh sẽ tạo ra môi trường minh bạch để mọi thành phần kinh tế, người dân được hưởng lợi. Nhưng đồng thời nó cũng tạo ra nền tảng kinh tế thị trường vận hành hiệu quả, đảm bảo các yếu tố cho những phân ngành kinh tế khác được hạch toán, tính toán đầy đủ.

Nguồn: Báo Lao Động